Manastir Blagoveštenje
Manastir Blagoveštenje
Manastir, odnosno manastirište, Blagoveštenje nalazi se u Gornjačkoj klisuri, na levoj strani puta Petrovac – Žagubica.
Lako se prepoznaje po zazidanoj pećini sa više otvora za prozore i vrata. Sagrađen je krajem 14. veka i bio je jedan od najistaknutijih manastira toga vremena u Braničevu. Gradnja se pripisuje despotu Stefanu Lazareviću. Kroz istoriju se do manastira, sve do druge polovine 19. veka, dolazilo teško. Put kroz klisuru išao je uz samu Mlavu, a iz korita reke dizale su se strme i kamenite strane visokih brda. Sam objekat je podignut u steni dvadesetak metara iznad toka Mlave. Kad bi reka nadošla, svaka veza sa ovim mestom bila bi prekinuta.
Istorijski izvori navode da je Blagoveštenje bio veoma „živ“ manastir. U njemu su prepisivane svete knjige i posećivali ga učeni monasi iz svih krajeva. Porušen je krajem 17. veka, pod najezdom turske vojske, na način kojim su stradali mnogi srpski manastiri toga vremena. Od crkve koja je bila podignuta u vidu gotovo čistog moravskog trikonhosa, danas su delimično sačuvani samo delovi zidova. Manastir je imao osnovu sažetog krsta sa tri polukružne apside, naosom i naknadno dozidanom spoljnom pripratom. Pilastri su bili rađeni od tesanih kamenih blokova, a kupola je imala kockasto postolje i bila urađena u duhu moravske škole. Dimenzije manastirske crkve moguće je i danas izmeriti jer su ostaci temelja i zidova sasvim vidljivi. Dužina je iznosila 12,5 metara, a širina 5,5 metara. Manastir Blagoveštenje je danas prepušten zubu vremena. Izrazit je deo severnog zida, visine oko 4 metra. Malter je potpuno opao i vidi se samo uzidano delimično obrađeno kamenje. Ispod ruševina je prosečen i put regionalnog značaja, tako da je potrebno preduzeti ozbiljne mere da bi se manastirski objekat konzervirao. Iznad manastira izdižu se gotovo okomite litice Vukana, a na suprotnoj, južnoj strani, je strma, šumovita padina Ježevca, sastavnog dela Beljanice. Ceo kraj odiše posebnom ambijentalnom zanimljivošću kojoj su istorija i priroda dale posebnu autentičnost i učinile ga jednim od najlepših predela Braničeva.